فۆبیای موسڵ
لەسەر شارێک دەنوسم کە مێژوەکەی (٦٠٠٠) ساڵە کە لە قۆناغی گرنگی مێژوی مرۆڤایەتیدا سەنتەری ئایینی و شارستانێتی بووە،هیچ شارێک هێندەی موسڵ شانسی نەبوە کە لە کتێبە ئاسمانییەکان وکتێبە میژووییەکان ووەسیەت نامەکاندا باس بکرێت، هەست دەکەم کەزۆر ڕەق بم لەگەڵ خۆم و شارەکەشدا کەبەم شێوەیە ناوی بهێنم ،بەڵام خۆبەشت زانین وتەکەبور شتێکەو راستییە مێژووییەکانیش شتێکی تر..
چاوم بە احمد کەوت کە یەکێکە لە بازرگانەکان و دوای کۆنترۆلکردنی شارەکە لەلایەن داعش رۆشت و بە شەوق و هیواوە گەرایەوە تا بەشدار بێت لە ئاوەدانکردنەوەی شارەکەدا، بەڵام هەر خێرا بڕیاری جارێکیتر بەجێهێشتنەوەی شارەکەیدا و لە وەڵامی ئەمەشدا وتی: ناتوانم سەکێشی سەر لە نوێ مانەوەم بکەم، لەبەرامبەر ئەمەشدا یوسف کە کەسێکی مەسیحی شارەکەیە دوای هەرەشەلێکردنی لە ساڵی ٢٠٠٦ شارەکەی بەجێهێشتوە،هێڵەکانی تەمەنی سەر دەموچاوی سیمایەکی گەورەتر لە تەمەنی راستەقینەی خۆی نیشان ئەدا کە زۆر زیاتر لەوەی کە لە چلەکانی تەمەنیدا بێت،لەناخی خۆیدا زۆر هیوای هەبو بەبونیات نانەوەی شارەکە وەک چۆن پێشتر هەمو پێکهاتەکانی لەخۆگرتبو، بەڵام هیواکانی داڕوخان ، کۆچ کردن و جێهێشتنی عێراق هەنگاوی داهاتوی ئەو بو.
دیسانەوە فۆبیا
فۆبیا ئەوترسەیە کە ملکەچ نابێت بۆعەقڵ ، ترسێک لەدڵدادروست دەکات کە شازەوباو نیە، ترسێکە کە لەنەستی مرۆڤەوە دێت لە کەسەکان و شوێنەکان ومەوقیفەکان ، ئەوەی کە پەیوەندیدارە بەموسڵ ترس لەوشارەووەنیشتەجێ بون تێیدا وای لە زۆرکەس کردوە کەلەکاتە جیاوازەکاندا جێی بهێڵن، لێرەدا پرسیارێک دێتە پێشەوە : ترس لە موسڵ ترسێکی ڕاستەقینەیە یان تەنیا ترسێکی ناوەکییە کە بەمەبەست دروست دەکرێت بۆ ئامانجی و مەبەستی تر؟
کەی فۆبیای موسڵ دەستی پێکرد؟
فۆبیای موسڵ بە چەند قۆناغێکدا تێپەڕی، لە هەر قؤناغێکیشدا چەند کەسێک لە ناو کێشەکاندا بون و چەند کەسیکیش بینەر بون، ناخؤشیەکە لەوەادا بو کە هەر لە سەرەتاوە چاودێرانی موسڵ جارەسەری گونجاویان دانەنا بۆ زیادبونی ئەم ترسەو زیادبونی بەجێهێستنی شارەکە.
هاورێیەکم پێی وتم کە لە ناوەراستی سەدەی رابردودا یەکەم فۆبیای راستەقینە بەسەر یەهودیەکاندا رویدا کە ئەمەش دوربو لە ڕۆڵی ئاژانسەکانی جولەکەکان لە کۆچکۆردن و هاندانیان بۆ کۆچکۆردن ، بەلام دانیشتوانی شارەکە ، کە ڕۆلی سەرەکیان هەبولە رازیبونیان بە درێژەدان و بەردەوامی لە لەدەستدانی یەکێک لە پێکهاتەی شارەکە.
دوای داگیرکردنی ئەمریکا سالی ٢٠١٤ قۆناغێکی گرنگ لە بڵاوکردنەوەی ترس دەستیپێکرد کە دیاترین شتیش ئەوەبو کە چەند پێکهاتەیەک کرانەدەرەوە بۆ سەرلەنوێ گۆڕینی دیمۆگرافی شارەکە بە بیانوی پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییانەی کە هەیە.
قۆناغی ٢٠٠٤/٢٠١٤
ئەم قۆناغە دەناسرێتەوە بە بە قۆناغی کردنە ئامانجی (ئیزدیەکان، مسیح، شبک، کورد، شیعە) و ترساندنیان لە شارەکەدا، لێرەوە ئاوارە بون و کؤبونەوە لە شێوازی ناوچەیەکی زۆرە ملێی دیاریکراودا بە شێوەیاک کە هاتوچۆکردن و چالاکیەکانیان سنوردارکرا بە شێوازێکی وا کە زۆرینەیان لە بەشی لای راستی شارەکە بێبەشکران. بە شێوەیەک کە گەیشتنیان بەم بەشە تەحەدایەکی نەفسی وئەمنی ترسناک بو. لە هەمان کاتیشدا ئەم قۆناغە بە قۆناغی کردنە ئامانجی مامۆستاو دکتۆرەکان بو کە وایکرد جانتاکانیان بپێچنەوەو بڕۆن، دەمەش ئەوانەیتر باجی مانەوەیاندا.
سەردەمی داعش
کۆنترۆلکردنی موسڵ لەلایەن داعشەوە (حزیران ٢٠١٤-تموز ٢٠١٧) فۆبیایەکی گەورەی دروستکرد و زۆرینەی خەڵکەکەی موسڵیان بەجێهێشت. دەرکەوت کە ئەمەش سیاسەتێکی رێکخراوەیی داعش بو بۆ دروستکردنی گاپێک تاوەکو پری بکەنەوە بەو شەرکەرە توندرەوانەی کە هەلگری ناسنامەی (چینی و روسی و فەرەنسی و تونسی و جزائیری ) و شوێنەکانیتر بون لەو شوێنانەدا کە لەلایەن دانیشتوانەکەیەوە چۆڵکرابون.لەگەڵ کۆتایی هێنان بە ئازادکردنی موسڵ وە لەئەنجامی ئەو وێرانکارییەی کەداعش بەسەر شارەکەدا هێنای لە پڕۆسەی بەبارمتەگرتن وهێشتنەوەی خەڵک لەشارەکەدا و گرەوکردنیان لەسەرئەوەی کەهێزە عێراقییەکان ناتوانن شارەکە بگرنەوە بەتایبەت موسڵی کۆن، زۆرێک لەو بیانیانەی ناوداعش خۆیان کۆکردەوەوە شارەکەیان بەجێ هێشت.
پاکتاوی حساب
ئەگەر بمانکەوێت قسە لەسەر قۆناغی دوای داعش بکەین، چەند وێستگەیەک هەیە کە پێویستە وەڵام بدرێنەوە، ئەوانیش:
- ئایا ئاستی ئاسایش لە شارەکەدا یارمەتیدەرە بۆ مانەوە؟
- ئایا پێداویستیە سەرەکیەکانی دانیشتوان دابینکراوە؟
- ئایا سەرکردە ناوخۆیەکان نمونەیاکی وایان پێشکەشکردوە کە هانی خەلک بدات بۆ گەرانەوە و گەرانەوەی ژیان بۆ شارەکە؟
- ئایا ممەڵەکردنی شارەکە و دانیشتوانەکەی بە شێوازێکی هاوسەنگ بو لەو نەهامەتیەی کە لەکاتی کۆنترۆڵکردنی ڕيکخراوی تیرۆرحستی داعش توشیان بووە؟
- ئەو هەنگاوانە چین کە بگیرێتەبەر بۆ گەرانەوەی شانە کۆمەلایەتیەکانی شارەکە پيش ساڵی ٢٠٠٣؟
- سەرکردایەتی هێزە چەکدارەکانی نەینەوا هەوڵێکی زۆریان داوە بۆ سەقامگیری ئاسایش لە ناوخۆ و دەرەوەی شارەکە بۆ سەقامگیری و ئاوەدانکردنەوە، بەڵام توشی رەگریەکی زۆر بئنەتەوە لە بواری چەک هەڵگرتن و بە دواداچونی خانە نوستووەکانی پێکهاتەکانی داعش کە ئەمەش بەرپرسیارێتیەکی نێوان ئەم هێزانەو هاولاتیاندا.
- هەروەها هۆکارێکیتر کەمتەرخەمی لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری سەرەڕای نەبونی پلانێکی راستەقینە لەسەر ڕێژەی کاولکاری لە ناو شاردا بوونی چەندین دۆسیەی یەکلانەکراوەی وەک رزگارکردن و لابردنی تەرمە بەجێماوەکان و گەیاندنی خزمەتگوزاریەکان بە بەردەوامی و ترسان لە بڵاوبونەوەی پەتاو نەخۆشی. نەگەرانەوەی بەڕێوەبەرەکانی بەرێوەبەرایەتیەکان و پلە باڵاکان لەگەڵ خێزانەکانیان بۆ شارەکە.
گەڕانەوە بە توانای دیاریکراوەوە:
ڕێکخراوە نێودەوڵەتیەکان و رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی تیمی گەنجان بەشداربون لە ئەنجامدانی کاروچالاکی بۆ پێکەوەژیانی کۆمەڵایەتی، بەڵام ئەم ئیمکانەتانە دیاریکراون و لەگەڵ ئەوەشدا پێویست بە چاکردنی ئەو بریار و تەشریعاتانە هەیە کە بە ئارستەی کلتورو هەمەرەنگی شارەکەو بنیاتنانی ئاشتی کۆمەلایەتی راستەقینەو کەمکردنەی وتاری رق لێبونەوەو نۆژەنکردنەوەی ئەو پەرستگایانەی کە روخێنران بە تایبەتی ئەوانەی کە بعدێکی مێژوییان هەیە.
چارەسەر چیە؟
سەخترین فۆبیای موسڵ ئەوەیە کە ئەوانەی رۆشتون لە شارە دەولەمەندەکان و خاوەن هێزوتواناو گەنجەکانکە ئێستا لە شونیتردا دەبینرێن. لێرەوە ءێمە ەبێت بە دوای ڕەگە چارەیەکیتردا بگەرێین بۆ ئەوەی ئەو هاوسەنگیە بگەرێنینەوە بۆموسڵ بؤ دانانی چارەسەرێک و سنورێک بۆ ئەو دابرانە دیمۆگرافیە گشتگیریەی کە رویداوە. لە بواری کارگێڕیشدا، بوونی بەرپرسان و خێزانەکانیان لە شارەکەدا پەیامێکی دڵنیاکەرەوەیە بۆ هاوڵاتیانی موسڵ کە ئەوەی ئەیبیستن و رەواجی پێدەدەن بێ بنەما نەبێت.
سنورێل دابنرێت بۆ سەقفی بەکرێدان، ئەوە مانتیقی نیە کە کرێی خانویەک بە هەمان مواسەفات لە موسڵ بە ٥٠٠.٠٠٠ دینار بێت لە کاتێکدا لە هەولێر بە ٣٠٠.٠٠٠ دینار بێت.
پێداچونەوە بە دۆسیەی خزمەتگوزاریەکانداو هەوڵدان بۆ کردنەوەی دەرگای وەبەرهێنان کە هەلی کارکردن بکاتەوەو بێکاری کەم بکاتەوە. گرنگیدان بە ڕۆڵی عیبادەت و ئەو ناوچانەی کە بوعدێکی مێژوییان هەیە لە هاوبەشی نیشتمانیدا.وە گرنگە ئاوەدانکردنەوە و سازاندنەوەی بە شێوازێکی ستونی بێت بێ ئەوەی بؤشایی بکەوێتە ناو گرنگیپێدانەکانەوە بە مەبەستی هاندانیان بۆ گەرانەوە بۆ شارەکەیان. پێدانی منحەو قەرز بۆ ئەو خێزانانەی لە ساڵی (٢٠٠٦)وە ئاوارە بون و شارەکەیان بەجێهێشتوە .
ئەوەی دەمێنێتەوە دۆسییەی ئاسایشی شارەکە و ڕۆڵی دەزگای هەواڵگری و دەزگای ئاسایشی نیشتیمانیە لە گورز وەشاندن لە پاشماوەی بەعسییەکان لە شارەکەدا بۆبەدیهێنانی ئاسایش وئارامی و دڵنیا کردنەوەی هاوڵاتیان و دروست کردنی پردی پەیوەندی وهەماهەنگی لەگەڵ هاوڵاتیان…
چاکسازی لە پڕۆسەی سیاسی هەڵوەشاندنەوەی پشک پشکێنە تەنیا گرەنتی ڕزگارکردنی هاوڵاتیانە لەفۆبیای نیشتیمان کەبۆتەهۆی پاڵنان بەهەزاران کەسی عێراقییەوە بۆ جێهێشتنی وڵات
Great article, just what I wanted to find.
I do not know whether it’s just me or if everyone else encountering problems with your
site. It appears like some of the written text within your posts are running off the screen. Can someone else please comment and let me know if
this is happening to them as well? This could be a issue with my internet browser because
I’ve had this happen before. Appreciate it
Hi! This is my first comment here so I just wanted
to give a quick shout out and tell you I genuinely enjoy reading your blog posts.
Can you suggest any other blogs/websites/forums
that deal with the same topics? Many thanks!
Hurrah! Finally I got a web site from where I be capable of in fact take helpful facts regarding my study
and knowledge.
You actually make it seem so easy with your presentation but
I find this topic to be actually something that I think I would never understand.
It seems too complicated and extremely broad for me. I’m looking forward for your next post, I’ll try to get the hang
of it!
Yes! Finally something about a.
My family every time say that I am killing my time here at web, except I know I am getting knowledge all the time by reading such nice articles.
This is a topic that is close to my heart… Thank you!
Where are your contact details though? quest bars http://bit.ly/3jZgEA2 quest bars
Spot on with this write-up, I really think this site needs a lot more attention. I’ll probably be
back again to read more, thanks for the advice! asmr https://app.gumroad.com/asmr2021/p/best-asmr-online asmr
I have read so many posts about the blogger lovers however this post is genuinely
a nice article, keep it up. cheap flights
http://1704milesapart.tumblr.com/ cheap flights
If you desire to obtain much from this article then you have to apply such strategies to your won web site.
ps4 games https://bit.ly/3z5HwTp ps4
I’m extremely impressed with your writing skills as well as with the layout on your blog.
Is this a paid theme or did you customize it yourself?
Anyway keep up the excellent quality writing, it’s rare to see
a great blog like this one today. scoliosis surgery https://0401mm.tumblr.com/ scoliosis surgery
Wonderful website you have here but I was curious if you knew of any forums that cover
the same topics discussed in this article? I’d really like to be a part of community where I can get feedback from other knowledgeable
individuals that share the same interest. If you have any suggestions, please let me know.
Appreciate it! scoliosis surgery https://coub.com/stories/962966-scoliosis-surgery scoliosis surgery
I do not even know how I ended up here, but I thought
this post was good. I do not know who you
are but certainly you’re going to a famous blogger if you are not already 😉 Cheers!
quest bars https://www.iherb.com/search?kw=quest%20bars quest bars
Have you ever considered about including a little bit more than just your articles?
I mean, what you say is fundamental and all. However think of if you added some
great graphics or videos to give your posts more, “pop”! Your content is excellent but with
images and video clips, this blog could undeniably be one of the greatest in its niche.
Fantastic blog!
Hi! Do you know if they make any plugins to assist with Search Engine Optimization? I’m trying to get my blog to rank
for some targeted keywords but I’m not seeing very good gains.
If you know of any please share. Many thanks!
Everything is very open with a really clear explanation of
the challenges. It was definitely informative.
Your website is very helpful. Many thanks for sharing!
Hi, i feel that i saw you visited my site thus i got here to go back the favor?.I’m trying to in finding issues to improve my
website!I guess its ok to use some of your concepts!!
Terrific work! This is the type of info that should be shared around the net.
Disgrace on the seek engines for not positioning this publish higher!
Come on over and consult with my site . Thank you =)